Máná buoremussan mánáidgárddis

Buorre mánnávuohta bistá eallinagi. Mánná, dahje dat unna olbmoš, lea eallima álggus. Mo min mánnáoaidnu lea ja mo mii dan mielde bargat, lea mearrideaddji mánáid ovdáneapmái. Rávis olmmoš váikkuha dasa ahte mánná oažžu buori álggu eallimis ja buktá mánnái nana vuođu boahttevuhtii. Mánáidgárddi geatnegasvuohta lea áimmahuššat mánnávuođa iešárvvu ja máná oahppama ja ahtanuššama.

(Webináraráidu 2/4)

Unna olbmoš – mánnái buoremussan mánáidgárddis 

Mielváikkuheapmi lea otná bajásšaddamis áigeguovdil. Mánáidgárddi rámmaplána kapihttal 4 deattuha: “Mánáidgárdi galgá áimmahuššat mánáid mielváikkuheami vuoigatvuođa ja láhčit dili ja movttiidahttit mánáid nu, ahte besset ovdanbuktit iežaset oainnu mánáidgárddi beaivválaš doibmii”.

Go mánná beassá mielváikkuhit, de nanne dovddu son lea oassin oktasaš servvoštallamis. Buorre mánnávuohta lea:

• ahte mánás lea oadjebas dilli, gos beassá mielváikkuhit, gos leat olles olbmot geat sihke oidnet su, duođaštit su dárbbuid ja láđđásit láidestit dan unna olbmoža viidásit eallimii
• ahte mánná dovdá oadjebasvuođa, mii lea eaktun luvvet návccaid oahppamii
• ahte lea ustitvuohta, oadjebasvuohta ja buorit sosiála oktavuođat

Reflekšuvdnagažaldagat mánáidgárdái

• Movt ipmirdat doahpaga mánnái buoremussan? Mainna lágiin boahtá dat ovdan din barggus mánáidgárddis?
• Movt ipmirdat doahpaga mánáid mielváikkuheapmi?
• Movt čađahat ságastallama mánáin, mas vuhtiiválddát máná ja gos mielváikkuhanriekti ollašuvvá?
• Movt sáhtát hárjehallat mánáid diehtomielalašvuođa mielváikkuheami ektui nu ahte sii ovddidit iežaset oainnuid?
• Movt sáhtášii ovdánahttit ruovttu ja mánáidgárddi ovttasbargu buoremussan máná ahtanuššamii?

Čiekŋudeapmi mánáidgárdái

Mánáid mielváikkuheapmi. Kapihtal 4. Mánáidgárddi rámmaplána.

https://www.udir.no/globalassets/filer/barnehage/rammeplan/rammeplan-for...

Dovddut. Sámi lohkanguovddáš 2019.

Plakáhtta

Dovddut speallu

Dovddut - Ivdneárka

Dovddut - Bagadus mánáidgárdái ja skuvlii

https://lohkanguovddas.no/se/samegiela-oahpahus/teavsttat-listtut-ja-ear...

Film: Omsorgsfulle relasjoner. Udir 2020.

https://www.udir.no/laring-og-trivsel/stottemateriell-til-rammeplanen/fi...

Film: Inkluderende fellesskap. Udir 2021.

https://www.udir.no/laring-og-trivsel/stottemateriell-til-rammeplanen/fi...

Barns trivsel - voksnes ansvar. Udir 2018.
https://www.udir.no/laring-og-trivsel/stottemateriell-til-rammeplanen/tr...
 

Temahefte om barns medvirkning. Kunnskapsdepartementet 2006

https://www.regjeringen.no/globalassets/upload/kilde/kd/red/2006/0107/dd...

Bovnnas bovdnii: Dagus vuogádatlaš oahppamii ja sosiála gálggaid hárjehallamii mánáidgárddis. Nasjonalforeningen for folkehelse 2005.

https://ovttas.no/oahpporeaiddut_bovnnas-bovdnii

Doalvvuhanstoahkan. Gihppagaš doalvvuhanstoahkama birra. Statens helseundersøkelser 1998 (Norsk: Lekelytting) Gávdno digitála hámis Nasjonalbiblioteket neahttasiiddus.

https://www.nb.no/nbsok/nb/f97c1fff92f584f24bdfb976012cdd46?lang=no#0

Movt mii sáhttit addit mánáide dovdduidlaš ovdamuni – Rávvagat váhnemiidda ja earáide geat barget mánáiguin. Statens helseundersøkelser 1998.

https://ovttas.no/nb/girji_movt-mii-sahttit-addit-manaide-dovdduidlas-ov...

Movt gulahallat suhttan mánáin? – Rávvagat váhnemiidda ja earáide geat barget mánáiguin. Statens helseundersøkelser 1998.

https://ovttas.no/nb/girji_movt-gulahallat-suhttan-manain

ON konvenšuvdna máná vuoigatvuođaid birra. Mánáid- ja dásseárvodepartemeanta 2006.

https://www.regjeringen.no/contentassets/ee6e51e5dd154da186dc86511e970f0...

Dát webinára lea nubbi njealji webináras mat ráhkaduvvojit mánáidgárddiide ja skuvllaide mat leat guoskevaččat RGO – Gaska Finnmárkui. Webináraráidu lea regionála ovttasbargu UiT, Sámi allaskuvlla ja RGO – Gaska Finnmárkku gaskkas. Dát lea maiddái oassin stuorit nationála fágalaš vuoruheamis loktet gelbbolašvuođa mánáidgárde- ja skuvlasuorggis mas vuođđojurdda lea ovttasbargu ja gelbbolašvuođa juogadeapmi geavatlašguovllu ja universitehta/allaskuvlasektora gaskkas. 1. oassi webináraráiddus: Árra veahkki mánáidgárddis ja skuvllas | Sámi lohkanguovddáš (lohkanguovddas.no)