Kåseriija

Kåseriija: Biebmokultuvra.

Johan Ailo Kalstad bokte Lohkanguovddáža biebmodoaluin Dutkanbeivviid oktavuođas 2015 čavčča.

Dalle go mun bajásšadden ii lean mihkke maid gohčodeimmet biebmokultuvran. Eat leat goit gullan dan birra. Ja jus leimmet, de aniimet várra ahte dat lei juogalágan vierru mii gullá olgoriikii dehe Lulli-Norgii. Mis lei biergu, guolli ja soittii vel loddii. Dan sáhtii vuoššat dehe bassit. Sáltet, goikadit dehe suovastuhttit maid. Lassin borai buđehiid, ja soittii vel rušpi. Easka maŋŋel dat álge ruotnasiid borahit. "Mikkel spiser ikke gress", láveje láhttestit. Dainna oaivvildedje ahte ruotnasat eai gula sámi biepmuide. Dien lei vissa muhtin sápmelaš lohkan tv:s.

Muhto ii heađisge oktage mis dan guvlui jurddašan ahte biebmu maid boraimet máhkaš lei oassin kultuvrras. Dat lei oainnat nu dien áigge ahte kultuvra dat ii lean feara mii. Ii fal. Kultuvra lei juoga allaáigásaš maid eai buohkat bargan. Kultuvra lei Beaivvaš Sámi Teahter; NSR ja dat mii tv:s oidnui doppe guhkkin lullin. Fiinna instrumeanttakonsearttat ja dakkaraš hommát maid dáččat barge ođđajagibeaivvi.

Dál leat miige dáikkihan ahte mis han gusto maid lea biebmokultuvra. Ahte márffit, liepma, čáhceloddevuodja ja dávru dat han leat divrasat ja earenoamážat. Dan han gusto lea dan veara earáide maid čájehallat. Soames lea dange árvadallan ahte turista soaitá vaikko vel dušše dien dihte deike Sápmái fielladit. Gii dan lei jáhkkit. Eat dalle goit.

Mii leat ipmirdišgoahtan ahte iežamet biepmut gusto leat oassin rikkis árbevierus. Dat lea buolvvaid mielde huksejuvvon vai olbmot dáin guovlluin leat birgen garra eavttuid vuođul. Dat ahte ávkkástallat ja gudnejahttit buot luonddu riggodagaid lea juoga mii lea doallan sámi náli heakkas áiggiid čađa ja dan dihte oalle mihá divrras. Manne dien eat galggeše rámpot ja earáide čajehit ges?

Ja mii dalle lea lunddoleabbo go ahte dáppe Guovdageainnus lágidit allaáigasaš biebmomeassuid. Go dan mii gal máhttit. Duostan čuoččuhit ahte okta Guovdageainnu váldočehppodagain lea loktet dábálaš áššiid ja čiŋahit daid nu ahte dat báitet olles máilbmái. Dan maid earát eai soaitte atnit nu issoras vearan, dáppe oidnet riggodahkan ja ovdamunnin.

Duo deiven muhtin unjárgalačča guhte dien govvidii hui vuohkkasit. Son muitalii ahte doppe Unjárggas sis gal leat áigá juo leamaš biebmodoalut. Doppe leat guossohan vaikko man olu árbevirolaš herskkuid, sihke mearrasámi ja siseatnan biepmuid. Muhto eai sii lean studeren ahte dat livččii dađi eambbo go somás doalut guovllu olbmuide. Muhto go Guovdageainnus álget biebmokultuvrra guvlui studeret, dalle sii eai duđa skárba biebmodeaivvdadeapmái. A-a, sii ásahit Gaskkariikkalaš Arktalaš Kulinaralaš Instituhta. Go Guovdageainnus  gal leat fuobmán ahte go juoga livččii rámponveara, de gal juollu olles máilbmi dan diehtit.

Dáčča musihkkajoavku Ludvigsen ja Knudsenis lea lávlla mas daddjo ahte gonagas soaitá boahtit mállásiidda otne; "Kanskje kommer kongen". Soaitibehtet gullan dan. Ja mun gal in healkket jus justte nu dáhpáhuvaš vaikko otne. Jus mahkaš Prins Albert dehe Gonagas Olav Thon skuvihivččiiga dása mállasiidda. Eandalii dál goit go dieđan ahte mis han maid lea biebmokultuvra.     

Ja manne ges ii. Biepmu han galgá juogadit ja ovttas earáiguin herskostallat. Gal dat goit liigojit deike boahtit miiguin suohtastallat ja min njálgga biepmuid vásihit. Go dan gal dajan. Ii parmačoarbbealli goit boađe goikebirgui, iige mihkke leat nu buorre go varas čielgemális. Dan gal juollu máilbmi maid diehtit. Buorit mállásat.